Tuindorp Nieuwendam
Amsterdam, Netherlands
Een van de tuinsteden in Amsterdam Noord.
| Type tuinstad: | Woningbouwcorporatie |
| Land: | Netherlands |
| Plaats: | Amsterdam |
| Bouwjaren: |
1924 Start construction 1927 Completion
|
| Opdrachtgever: | Gemeente Amsterdam |
| Vervaardiger: |
Berend Boeyinga Berend Tobia Boeyinga (1886-1969) was een Nederlandse architect. Hij ontwierp - net als voor Tuindorp Oostzaan - het plan voor Tuindorp Nieuwendam. Naast Boeyinga waren ook de architecten Jan Boterenbrood, J. Roodenburgh, Jo (J.H.) Mulder en Jouke Zietsma betrokken. |
| Beschermd stadsgezicht: | Ja |
| Toelichting: | Tuindorp Nieuwendam is een rijksmonument. |
| Algemene staat van de tuinstad: | Goede staat |
Algemene beschrijving
In 1921 werden de gemeenten Buiksloot en Nieuwendam, samen met andere omliggende dorpen ten noorden van het IJ, geannexeerd door Amsterdam. Ze hadden zwaar geleden onder de watersnood van 1916 en gingen gebukt onder grote financiële tekorten. Daardoor kwam er nieuw land beschikbaar voor woningbouw in Amsterdam. Op deze nieuwe gemeentegrond verrees vanaf 1926 Tuindorp Nieuwendam in opdracht van de Gemeentelijke Woningdienst onder leiding van Arie Keppler. Tuindorp Nieuwendam gold als het meest succesvolle tuindorp. Mensen kwamen van heinde en verre om het "mooiste tuindorp van Europa" met eigen ogen te bewonderen.
De gemeente had besloten de huizen kleiner te maken dan die in Tuindorp Oostzaan om de huur laag te houden. Ironisch genoeg werd de huur uiteindelijk te hoog voor de doelgroep, omdat op het laatste moment besloten werd een badkamerunit in de woningen te bouwen. De eerste bewoners waren daarom niet de beoogde havenarbeiders, maar bijvoorbeeld politieagenten en ambtenaren van de gemeentelijke en centrale overheid. Omdat een (gehuurde) geiser in die tijd erg duur was, gaven de meeste bewoners de voorkeur aan de traditionele en goedkopere methode van het bad met op het fornuis verwarmd water. Daardoor dienden de meeste doucheruimtes als opslagruimte.
Noordelijke zijde van het Purmerplein.
Architectuur / Stedenbouw
De bouwstijl van Tuindorp Nieuwendam is een hoogtepunt van de landelijke variant van de Amsterdamse School. Het is het enige tuindorp dat op palen is gebouwd. Met zijn luxere opzet was het bedoeld voor mensen met een beter inkomen. Het openbaar groen is steeds verbonden met het privé-groen in de voor- en achtertuinen van de huizen. De bebouwing is complexer dan in de andere wijken door het gebruik van uitbouwen, tuinmuren en pergola's.
Met uitzondering van de bebouwing rond het Purmerplein volgt het stratenplan een rechthoekig patroon. De meeste straten staan loodrecht op de Purmerweg, die de centrale as vormt. In het hart van het dorp ligt het ovale Purmerplein, met bijzondere, door Boeyinga zelf ontworpen winkelwoningen. De woonblokken langs het plein rijzen hoger op dan in de woonstraten en staan symmetrisch rond het plein. Aan de lange zijden van het plein staat in het midden een kort bouwblok. Langere blokken staan schuin aan weerszijden. Ver boven de dakrand uitstekende erkers geven een verticaal accent aan de hoeken. Ze bieden tegenwicht aan de horizontale reeks ramen en wekken de indruk van poorten bij de ingang van de straten.
Aan de Purmerweg staan ook acht poortgebouwen, ontworpen door Boeyinga. Ze zijn verwant aan die in Vogeldorp. Hier is de vormgeving echter rijker. Een hoog en steil schilddak verheft zich boven een horizontale reeks ramen. Kleine uitbouwen met een eigen pannendak flankeren het middendeel. Verder naar achteren staan lage, brede vleugels. Boven de
Recente ontwikkelingen
De meeste huizen zijn eigendom van woningcorporatie Ymere. Een klein deel is inmiddels verkocht aan huurders en andere particulieren.
Bronnen
- Website URL
